*** Odległość od Krakowa ***
ok. 250 km
Pociąg IC 30112 - BIESZCZADY. Pociąg IC 30112 - BIESZCZADY wyrusza z miejscowości Kraków Główny do miejscowości Zagórz o godzinie 09:19. Trasę pokonuje w: 3 godz 57 min.
*** Bieszczady Zachodnie ***
Zachodnia część Bieszczadów rozciąga się od Przełęczy Użockiej (853 m n.p.m.) na wschodzie po Przełęcz Łupkowską (640 m n.p.m.) na zachodzie. Obszar ten w większości leży na terenie Rezerwatu Biosfery „Karpaty Wschodnie”. Charakterystyczny krajobraz Bieszczadów to równoległe, długie, ciągnące się z północnego zachodu na południowy wschód pasma górskie, których wysokość stopniowo wzrasta z zachodu na wschód. Najwyższym szczytem Bieszczadów Zachodnich jest Tarnica (1346 m n.p.m.), najwybitniejszym – Wielka Rawka (523 m nad przeł. Beskid).
Termin Bieszczady używany jest zwykle w Polsce jako synonim polskich Bieszczadów (które są jedynie częścią Bieszczadów Zachodnich). Słowacka część Bieszczadów Zachodnich nazywana jest przez Słowaków Górami Bukowskimi (Bukovské vrchy), a przez Węgrów – Keleti Beszkidek.
*** Pasma Górskie ***
- Pasmo graniczne – ciągnie się od Przełęczy Łupkowskiej długim i krętym grzbietem po Przełęcz Użocką. Granią tego pasma biegnie granica ze Słowacją, a od szczytu Krzemieniec na wschód z Ukrainą. Jednocześnie przez to pasmo przebiega dział wód oddzielający zlewiska Morza Bałtyckiego i Morza Czarnego.
- Pasmo Połonin – najwyższe i najbardziej uczęszczane pasmo obejmujące od zachodu kolejno: Połoninę Wetlińską, Połoninę Caryńską, Bukowe Berdo, gniazdo Tarnicy i Połoninę Bukowską. Wysokość szczytów w tym rejonie rośnie w miarę przesuwania się na wschód – zwieńczone najwyższym szczytem polskich Bieszczadów – Tarnicą.
- Wysoki Dział – rozciągający się pomiędzy Komańczą a Cisną, a dokładniej między dolinami rzek: Osławica, Solinka i potoku Hoczewka. W południowo-wschodniej części pojedyncze szczyty pasma przekraczają 1000 m n.p.m., a w rejonie Chryszczatej znajduje się rezerwat przyrody Zwiezło, gdzie w wyniku osuwiska powstały Jeziorka Duszatyńskie.
- Pasmo Łopiennika i Durnej – ciągnące się od przełęczy, po której biegnie droga Cisna – Jabłonki, po Dołżycę, do którego także zaliczany jest masyw Falowej.
Ponadto niektórzy zaliczają do Bieszczadów Pasmo Otryt z najwyższym szczytem Trohańcem, znajdujące się między dolinami Sanu i potoku Głuchy.
*** Szlaki piesze ***
- szlak turystyczny czerwony Główny Szlak Beskidzki: Komańcza – Prełuki – Duszatyn – Chryszczata – Przełęcz Żebrak – Wołosań – Bacówka PTTK „Pod Honem” – Cisna – Małe Jasło – Jasło – Okrąglik – Smerek (wieś) – Smerek (szczyt) – Przełęcz Mieczysława Orłowicza – Połonina Wetlińska – Schronisko PTTK na Połoninie Wetlińskiej – Berehy Górne – Połonina Caryńska – Ustrzyki Górne – Szeroki Wierch – przełęcz pod Tarnicą – Halicz – Rozsypaniec – Wołosate
- szlak turystyczny żółty przełęcz pod Tarnicą – Tarnica
- szlak turystyczny niebieski Niebieski szlak turystyczny Rzeszów – Grybów: Nowy Łupków – Wysoki Groń – Balnica – Czerenin – Stryb – Rypi Wierch – Przełęcz nad Roztokami Górnymi – Okrąglik – Płasza – Dziurkowiec – Riaba Skała – Czerteż – Krzemieniec – Wielka Rawka – Ustrzyki Górne – Wołosate – przełęcz pod Tarnicą – Bukowe Berdo – Pszczeliny-Widełki – Magura Stuposiańska – Dwernik – Otryt – Polana – Teleśnica Oszwarowa – Równia – Gromadzyń – Ustrzyki Dolne
- szlak turystyczny żółty dojście do szlak turystyczny niebieski pod Rabią Skałą – Jawornik – Wetlina-Stare Sioło – Przełęcz Mieczysława Orłowicza – Suche Rzeki – Zatwarnica
- szlak turystyczny zielony Zagórz – Gruszka – Lesko – Czulnia – Zwierzyń – Jezioro Myczkowskie – Myczków – Wierchy – Wołkowyja – Terka – przełęcz Szczycisko – Bukowina – Krysowa
- szlak turystyczny niebieski Sanok – Morochów – Pogary – Suliła – Hruń – Chryszczata
- szlak turystyczny żółty Wola Michowa – Maniów – Balnica
- szlak turystyczny niebieski Baligród – Berdo – Łopiennik
- szlak turystyczny zielony Jabłonki – Woronikówka – dojście do szlak turystyczny niebieski pod Berdem
- szlak turystyczny czarny przełęcz pod Jawornem – Kołonice – Jabłonki – Łopiennik – Dołżyca – Czerenina – Bacówka PTTK „Jaworzec” – Krysowa – Wysokie Berdo – Przełęcz Mieczysława Orłowicza
- szlak turystyczny żółty Cisna – Liszna – Roztoki Górne – Przełęcz nad Roztokami Górnymi
- szlak turystyczny zielony Jawornik – Wetlina – Mała Rawka – Bacówka PTTK Pod Małą Rawką – Przełęcz Wyżniańska – Połonina Caryńska – przełęcz Przysłup Caryński – dojście do szlak turystyczny niebieski pod Magurą Stuposiańską
- szlak turystyczny żółty Mała Rawka – Wielka Rawka
- szlak turystyczny żółty Bereżki – przełęcz Przysłup Caryński
- szlak turystyczny żółty Muczne – Bukowe Berdo
- szlak turystyczny żółty Przełęcz Wyżna – Schronisko PTTK na Połoninie Wetlińskiej
- szlak turystyczny czarny Górna Wetlinka (camping BdPN) – dojście do szlak turystyczny żółty jw.
- szlak turystyczny zielony Lutowiska – Otryt (Chata Socjologa)
*** Oznakowanie szlaków ***
szlak turystyczny czarny - wyznacza krótki szlak dojściowy.
szlak turystyczny żółty - znakuje krótkie szlaki łącznikowe, czasami też dojściowe
szlak turystyczny niebieski - wyznacza szlaki pokonujące duże odległości – dalekobieżne
szlak turystyczny zielony - oznacza szlak doprowadzający do charakterystycznych miejsc
szlak czerwony - szlak główny
*** Fauna i flora ***
Wyróżnikiem przyrody bieszczadzkiej jest inny niż w sąsiednich grupach górskich układ pięter roślinnych. W Bieszczadach wyróżnić można trzy piętra roślinne:
- piętro - to piętro pogórzy, czyli dolin sięgające do około 700 - 800 m npm
- drugie - to piętro regla dolnego sięgające do wysokości około 1150m npm
- trzecie - to piętro połonin czyli zbiorowisk subalpejskich i alpejskich, rozciągające się od górnej granicy lasu po najwyższe szczyty.
Flora Bieszczadzka liczy około 900 gatunków, w tym 300 gatunków porostów, około 250 gatunków mchów, około 20 gatunków śluzowców oraz znaczną ilość gatunków grzybów. Występuje tu 27 gatunków roślin endemicznych.
Fauna Bieszczadzka może poszczycić się 25 gatunkami ryb, wieloma gatunkami płazów (m.in. salamandra plamista i traszka górska) i gadów (m.in. jaszczurka zwinka, żmija zygzakowata, gniewosz plamisty i wąż Eskulapa), około 200 gatunkami ptaków (m.in. płochacz halny, siwerniak, orzeł przedni, sęp kasztanowaty, puchacz (gatunek ginący), drozd skalny i coraz częściej spotykany nad rzekami bocian czarny.) oraz 51 gatunkami ssaków (w tym: niedźwiedź brunatny, żubr, ryś, wilk, żbik, jeleń szlachetny).
Bieszczady to przede wszystkim las, który ponad 70% powierzchni regionu. Dominującym gatunkiem jest buk, którego udział wynosi 48% poza tym dużo jest jodły, olszy szarej i pochodzącej w większości ze sztucznych nasadzeń sosny.
Z pozostałych gatunków łatwo spotkać świerka, graba, jawora, modrzewia i brzozę.
Unikalność bieszczadzkiej przyrody potwierdza objęcie tych terenów wieloma formami prawnej ochrony. Bieszczady należą do Międzynarodowego Rezerwatu Biosfery "Karpaty Wschodnie”, a znaczny ich obszar włączony został do Bieszczadzkiego Parku Narodowego. Ponadto w otulinie Parku Narodowego funkcjonuje Park Krajobrazowy Doliny Sanu i Ciśniańsko - Wetliński Park Krajobrazowy.
*** Zabytki ***
Na terenach dawnych wsi pozostały także kapliczki, przydrożne krzyże i cmentarze. Ocalało także kilka bojkowskich cerkwi. Większość z nich została spalona w trakcie wysiedleń lub rozebrana w czasach nieco późniejszych ale kilka z nich, nieraz niesamowitym zrządzeniem losu, dotrwało do naszych czasów. Możemy po dziś dzień je podziwiać i dzięki nim spróbować wyobrazić sobie jak niegdyś wyglądało życie w tych stronach. Naszym zdaniem to właśnie te zabytki w Bieszczadach są najciekawsze.
- Cerkiew w Smolniku nad Sanem - Znajduje się ona we wsi Smolnik nieopodal Lutowisk przy tzw. dużej obwodnicy bieszczadzkiej na trasie z Ustrzyk Dolnych do Górnych. Nie sposób do niej nie trafić – kierują do niej znaki, a jeśli je przeoczymy to samą cerkiew wypatrzymy na pewno z szosy. Stoi ona w otoczeniu sędziwych drzew porastających niewielkie wzniesienie górujące nad otaczającymi terenami dawnych wsi Smolnik oraz Procisne. Obie osady były przed dekadami ludnymi bojkowskimi wsiami, których ludność modliła się w stojącej tu do dziś cerkwi.
- Cerkiew w Łopience - Kolejnym zabytkiem w Bieszczadach, z którym wiąże się kolejna niezwykła historia jest cerkiew w Łopience. Wieś ta przed laty była centrum kultu maryjnego tych ziem. W tutejszej cerkwi znajdował się bowiem obraz Matki Boskiej słynący z cudów i łask. Co roku wierni pielgrzymowali do niech z najdalszych stron Polski czy Węgier. Słynne były także odpusty będące lokalną atrakcją i niezwykle ważnym wydarzeniem w trakcie każdego roku upływającego na znojnej pracy na wypasie bydła oraz na roli.
- Cerkiew w Bystrem - Bystre to kolejna dawna bieszczadzka wieś leżąca dosłownie na dzisiejszej granicy z Ukrainą. Przed wiekami należała ona do tzw. „klucza” wraz z pobliskimi osadami Michniowcem oraz Lipiem. Dziś nadal jest ona zamieszkana przez napływową ludność, ale w jej zabudowie możemy zobaczyć niejedną ocalałą dawną chatę. Do dnia dzisiejszego przetrwała także niezwykle piękna cerkiew oraz znajdujący się nieopodal bardzo interesujący cmentarz.
- Cerkiew w Krywem - Opisując najpiękniejsze zabytki w Bieszczadach prawdziwy rarytas postanowiliśmy zostawić na sam koniec. Mowa tu o kolejnej dawnej, a nieistniejącej dziś wsi o nazwie Krywe. Jej tereny leżały nad brzegiem Sanu meandrującego u południowych zboczy Otrytu, pomiędzy kolejnymi wsiami – Hulskim i Tworylnym. Swoją nazwę Krywe zawdzięczało prawdopodobnie charakterystycznemu ukształtowaniu terenu – jest ono mocno pofalowane, wieś leżała w swoistej niecce, nad którą górowało znajdujące się w centrum osady wydatne wzgórze o nazwie Diłok. To właśnie na jego szczycie, pośród wiekowych drzew znajdowała się murowana cerkiew.
